Chắc hẳn ai cũng từng được nghe những lời khuyên như: “Đi làm thì phải biết cách tiết kiệm tiền lại, chi tiêu ít thôi” từ ba mẹ, anh chị em họ hàng, đồng nghiệp xung quanh.
Thế nhưng những lời khuyên này thường chỉ đi kèm với những lời hướng dẫn chung chung như:
“Làm được 10 đồng, cố gắng chỉ chi tiêu 5 đồng, 5 đồng còn lại thì bỏ vào tiết kiệm”.
“Cứ đi làm để dành 1 khoản hàng tháng, sau này tích được 100 triệu thì đầu tư vào chứng khoán, biết đâu lại giàu”.
Tất nhiên, những lời khuyên ấy vẫn đúng trong việc hình thành tư duy tiết kiệm. Thế nhưng có bao giờ bạn rơi vào vòng xoáy: Bắt đầu tiết kiệm được 1 vài tháng nhưng đâu lại vào đó…. Vài tháng sau bạn không thể nào giữ được thói quen tiết kiệm, tiền kiếm được cứ không cánh mà bay.
Đây cũng chính là lý do phần lớn chúng ta dù lớn lên với vô vàn lời khuyên về tài chính nhưng vẫn rất dễ gặp phải những vấn đề nợ nần, đầu tư thua lỗ, làm quần quật cả năm nhưng chẳng dư đồng nào, FOMO chạy theo đám đông và viễn cảnh tươi đẹp từ những lời tư vấn về tài chính.
Để thoát ra khỏi tình trạng này, bạn cần hiểu rõ mục đích, lý do của việc tiết kiệm, đầu tư và có 1 kế hoạch rõ ràng để thực thi. Phương pháp hoạch định tài chính (Financial Planning) để lập kế hoạch tài chính (Financial Plan) chính là công cụ giúp bạn làm được điều này!
Hãy cùng Ngọc tìm hiểu chi tiết về Hoạch định tài chính cá nhân và Kế hoạch tài chính cá nhân thông qua bài viết dưới đây nhé.
Hoạch định tài chính cá nhân là gì?
Theo định nghĩa của cơ quan thiết lập tiêu chuẩn nghề Hoạch định tài chính cá nhân (hay còn gọi là Financial Planning) toàn cầu Standards Board Ltd (FPSB) thì:
“Hoạch định tài chính cá nhân (Financial Planning) là quá trình xem xét và phân tích toàn bộ bức tranh tài chính cá nhân của bạn, cùng các yếu tố liên quan như môi trường kinh tế xã hội và luật pháp ở nơi bạn đang sinh sống, làm việc, đầu tư. Từ đó, tạo ra một Kế hoạch tài chính cá nhân (Financial Plan) phù hợp và hiệu quả nhất để bạn đạt được các mục tiêu tài chính ngắn hạn, dài hạn của bản thân”.
Hay nói một cách dễ hiểu hơn thì Hoạch định tài chính cá nhân là phương pháp giúp bạn xây dựng bức tranh tài chính cá nhân từ tổng thể đến chi tiết. Đây là một quy trình quản lý tài chính và đầu tư nhằm giúp bạn đạt được các mục tiêu trong cuộc sống. Các mục tiêu tài chính có thể là mục tiêu ngắn hạn hay dài hạn như là mua xe, mua nhà, đám cưới, khởi nghiệp, chi phí học hành, du lịch, nghỉ hưu an nhàn, …
Dựa vào Hoạch định tài chính cá nhân, bạn mới lên được Kế hoạch tài chính cá nhân (Financial Plan) giúp bạn đạt được mục tiêu tài chính của mình.
Bên cạnh đó, bạn có thể tự lập kế hoạch tài chính của bản thân hoặc với sự giúp đỡ của chuyên gia – Nhà hoạch định tài chính cá nhân (Financial Planner).
Phân biệt hoạch định tài chính cá nhân và lập kế hoạch tài chính
Để bạn có thể hiểu rõ phương pháp Hoạch định tài chính cá nhân và Kế hoạch tài chính cá nhân một cách rõ ràng hơn, Ngọc sẽ lập một bảng phân tích cụ thể dưới đây nhé!
Từ đây, bạn cũng sẽ dễ dàng áp dụng để bắt đầu vẽ ra bức tranh tài chính toàn diện và lên kế hoạch tài chính chi tiết cho 2024.
Hoạch định tài chính cá nhân (Financial Planning) | Kế hoạch tài chính cá nhân (Financial Plan) | |
Định nghĩa | Financial Planning là phương pháp lập kế hoạch và quản lý tài chính cá nhân chuẩn quốc tế, đúng đắn nhất, đầy đủ nhất, hiệu quả nhất dành cho bạn; là nền tảng cốt lõi của việc ra các quyết định liên quan đến tài chính cá nhân. | Kế hoạch Tài chính cá nhân (Financial Plan) là một tài liệu thể hiện bức tranh toàn diện về tình hình tài chính hiện tại, các mục tiêu tài chính của bạn và các kế hoạch, chiến lược để đạt được những mục tiêu đó. |
Mục tiêu | Giúp bạn xây dựng bức tranh tài chính cá nhân từ tổng thể đến chi tiết, phân tích tình hình tài chính trong từng giai đoạn, quản lý tài chính và đầu tư nhằm đạt được các mục tiêu trong cuộc sống. Các mục tiêu có thể là ngắn hạn hay dài hạn như mua xe, mua nhà, đám cưới, khởi nghiệp, chi phí học hành, du lịch, nghỉ hưu an nhàn,… | Giúp bạn đưa ra các quyết định về tài chính của mình một cách tự tin và có cơ sở, đồng thời Financial Plan cũng giúp bạn theo dõi được sự cải thiện về tình hình tài chính cá nhân, qua các mốc thời gian trên con đường hướng đến sự an tâm và tự chủ tài chính. |
Lợi ích | Là phương pháp đúng đắn và khoa học giúp bạn lập kế hoạch và quản lý tài chính cá nhân hiệu quả | – Đánh giá được tình hình sức khỏe tài chính – Nắm rõ tình trạng thu nhập, chi tiêu, tài sản hiện có, các danh mục đầu tư hiện tại – Nắm được các mục tiêu quan trọng cần đạt – Nắm được kế hoạch chi tiết để thực hiện mục tiêu đó – Các phương án dự phòng và quản trị rủi ro cho từng thời điểm. |
Yếu tố cần có | 1. Hoạch định dòng tiền – Cash Flow Planning 2. Hoạch định đầu tư – Investment Planning 3. Hoạch định bảo hiểm – Insurance Planning 4. Hoạch định hưu trí – Retirement Planning 5. Hoạch định Thuế – Tax Planning 6. Hoạch định Di sản & Thừa kế – Real Estate Planning 7. Quản trị rủi ro – Risk Management 8. Hoạch định các mục tiêu ngắn hạn, dài hạn khác | 1. Phân tích đặc điểm Tài chính hành vi 2. Bảng cân đối Tài sản cá nhân 3. Bảng theo dõi Thu nhập và Chi tiêu 4. Bảng đánh giá các Chỉ số tài chính 5. Bảng giả định tăng trưởng Tài sản, Thu nhập trong 5-10 năm 6. Bảng dự phóng Tài sản, Dòng tiền 5-10 năm 7. Bảng đo lường Khẩu vị rủi ro 8. Bảng Phân bổ tài sản 9. Danh mục đầu tư 10. Bảng đánh giá Nhu cầu bảo hiểm – Quản trị rủi ro 11. Bảng tính nhu cầu hưu trí 12. Bảng tính các phương án vay: Ngân hàng, người thân,… 13. Kế hoạch thực hiện |
Như vậy, dựa vào bảng trên, chúng ta có thể thấy Hoạch định tài chính (Financial Planning) và Kế hoạch tài chính cá nhân (Financial Plan) đều bổ trợ cho nhau trong việc xây dựng nguồn tài chính vững chắc của bạn:
Hoạch định tài chính cá nhân là 1 phương pháp giúp bạn xác định rõ mục tiêu tài chính, đánh giá tình hình tài chính hiện tại, quản lý tài sản, hoạch định đầu tư và đưa ra các phương án giúp bạn giảm thiểu rủi ro tình hình tài chính.
Còn Kế hoạch tài chính cá nhân là 1 công cụ giúp bạn vạch ra kế hoạch hành động từng bước để đạt được những mục tiêu đề ra.
Hiểu nôm na là, sau khi Hoạch định tài chính cá nhân (đích đến cụ thể) thì bạn sẽ bắt tay lập ra Kế hoạch tài chính cá nhân chi tiết (hành động chi tiết).
4 bước hoạch định tài chính cá nhân.
Dưới đây là 4 bước Ngọc thường sử dụng để Hoạch định tài chính cá nhân. Bạn có thể tham khảo và áp dụng nhé:

Bước 1: Đánh giá tổng quan về tình hình tài chính cá nhân hiện tại.
Để biết rõ tình hình tài chính hiện tại, bạn có thể liệt kê và tổng hợp, đánh giá tất cả các thông tin về tình hình tài chính như: Tài sản, Thu nhập, Chi tiêu, Những người phụ thuộc, Những tài sản thừa kế có tiềm năng, Danh mục đầu tư hiện tại, đến các thông tin về Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm nhân thọ hiện có,…
Thông tin để đánh giá về Tài chính hành vi như Nhân khẩu học (Tuổi, giới tính, nghề nghiệp, thâm niên làm việc, trình độ học vấn, sở thích, tình trạng hôn nhân,..), Lợi nhuận mong muốn (Bao nhiêu %/năm, biên độ dao động chấp nhận được trong ngắn hạn và dài hạn), Khẩu vị rủi ro (Khả năng chịu đựng rủi ro, thái độ với rủi ro), Mức độ hiểu biết về tài chính và các thị trường đầu tư.
Bước 2: Đặt mục tiêu tài chính cho từng khía cạnh.
Có rất nhiều khía cạnh trong cuộc sống như gia đình, sự nghiệp, sức khỏe của bản thân,… nên bạn có thể liệt kê những mục tiêu tài chính cho từng khía cạnh. Càng cụ thể hóa chi tiết càng tốt.
Có thể là việc mua một ngôi nhà đầu tiên, một chiếc ô tô mới, phát triển nghề nghiệp, một chuyến đi du lịch cùng với gia đình ở nước ngoài, mục tiêu giáo dục cho con cái, hoặc nghỉ hưu vào năm 50 tuổi,…
Hãy tự đặt ra cho bản thân những câu hỏi như:
1. Tôi muốn cuộc sống của mình sẽ như thế nào sau 5 năm, 10 năm hoặc 20 năm nữa?
2. Tôi muốn sở hữu một chiếc ô tô hay một ngôi nhà?
3. Tôi muốn trả hết khoản vay đang có ở thời điểm hiện tại trong bao nhiêu năm nữa?
4. Thu nhập mỗi năm sẽ tăng bao nhiêu phần trăm?
Việc có các mục tiêu cụ thể có thể giúp bạn dễ dàng xác định và hoàn thành các bước tiếp theo. Đồng thời giúp bạn hình dung rõ ràng hơn cuộc sống mong muốn nếu bạn nỗ lực biến những mục tiêu đó thành hiện thực.
Bước 3: Lập kế hoạch tài chính.
Xác định cách thức để đạt được mục tiêu tài chính, bao gồm việc tiết kiệm tiền hàng tháng và tìm hiểu các kênh đầu tư có thể tạo ra lợi nhuận cao hơn. Bạn có thể nghiên cứu về các loại đầu tư khác nhau, như cổ phiếu, trái phiếu, quỹ đầu tư, bất động sản và xem xét đâu là thị trường phù hợp với năng lực cũng như sở thích của bạn.
Sau khi đã có đầy đủ thông tin, bạn sẽ bắt đầu phân tích, đánh giá, đồng thời kiểm tra các quy định hiện hành, môi trường kinh tế xã hội và luật pháp để đưa ra lộ trình, cách thức thực hiện, xây dựng 1 con đường để đạt được các mục tiêu.
Trong lộ trình đó, sẽ xây dựng dòng tiền và các phương án đầu tư, kế hoạch sử dụng các sản phẩm tài chính (Tín dụng, cổ phiếu, trái phiếu, bất động sản,bảo hiểm nhân thọ,…) phù hợp, kèm theo các phương án dự phòng, quản trị rủi ro.
Bước 4: Theo dõi và đánh giá việc thực hiện kế hoạch tài chính.
Kiểm tra xem kế hoạch tài chính của bạn có đang hiệu quả không. Điều này có thể bao gồm việc theo dõi thu nhập và chi tiêu hàng tháng, kiểm tra tiến trình đạt được mục tiêu tài chính, và đánh giá hiệu suất của các khoản đầu tư.
Nếu cần thiết, hãy thay đổi mục tiêu hoặc điều chỉnh kế hoạch để đạt được mục tiêu đã đặt ra. Điều này có thể bao gồm việc thay đổi mục tiêu tài chính, điều chỉnh ngân sách, hoặc thay đổi chiến lược đầu tư.
Hy vọng với bài viết trên, bạn có thể hiểu sâu hơn về phương pháp Hoạch định tài chính cá nhân và cách lập kế hoạch tài chính để bắt đầu thay đổi tình trạng tiết kiệm, tình hình tài chính của bản thân.
Trong bài viết tiếp theo, Ngọc sẽ chia sẻ sâu hơn về việc “Hoạch định tài chính cá nhân ảnh hưởng đến việc tiết kiệm như thế nào?” để bạn thấy rõ tầm quan trọng của việc hoạch định tài chính cá nhân nhé! Nếu bạn còn bất kỳ thắc mắc nào, thì đừng ngần ngại nhắn tin để Ngọc hỗ trợ bạn nha.