Chúng ta thường chỉ tập trung tìm kiếm các kênh đầu tư có lãi cao hơn gửi tiết kiệm ngân hàng để đối phó với lạm phát chung của nền kinh tế, mà ít khi chú ý đến mối đe dọa khác cũng ảnh hưởng đến cuộc sống của chúng ta không kém.
Bạn đã bao giờ tự hỏi, tại sao dù có thu nhập tăng lên, nhưng cảm giác “đau đầu vì tiền” vẫn ám ảnh? Đó là bởi vì chúng ta thường rơi vào cái gọi là “lạm phát lối sống” Đây không phải là một loại bệnh hay hiện tượng xa lạ, mà là một trạng thái tài chính thường gặp trong cuộc sống hiện đại.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ đào sâu vào khái niệm “lạm phát lối sống” và tại sao nó có thể đáng sợ hơn cả lạm phát chung của nền kinh tế. Chúng ta sẽ tìm hiểu về sự khác biệt giữa hai khái niệm này và tác động của chúng lên cuộc sống cá nhân và tài chính.
Qua ví dụ và dữ liệu cụ thể, chúng ta sẽ thấu hiểu tại sao việc quản lý tài chính thông minh và cân nhắc về sự lạm phát lối sống là quan trọng, để xây dựng một tương lai tài chính bền vững và thúc đẩy sự hạnh phúc trong cuộc sống.
Table of Contents
Trước hết, để hiểu về lạm phát lối sống, chúng ta cần tìm hiểu về “lạm phát” trong nền kinh tế.
Lạm phát là gì?

Lạm Phát (Inflation): xảy ra khi giá của hàng hóa và dịch vụ tăng lên, khiến sức mua của đồng tiền giảm.
Lạm phát có thể làm ảnh hưởng đến nền kinh tế, đặc biệt là đối với người tiêu dùng, vì nó có thể làm tăng chi phí cuộc sống và giảm giá trị của tiền mặt và tiết kiệm. Tưởng tượng một hộp xôi mà bạn thường mua hằng ngày trước đây có giá 10,000 đồng, nhưng giờ đây nó lại tăng lên 15,000 đồng. Điều này có nghĩa là bạn phải chi thêm tiền để mua một bữa ăn tương tự.
Nó cũng ảnh hưởng đến việc tiết kiệm và đầu tư. Tiền trong tài khoản tiết kiệm của bạn giảm giá trị do lạm phát, và đầu tư trở nên khó khăn hơn vì bạn cần tìm cách đánh bại lạm phát để có lợi nhuận thực sự.

Dữ liệu lạm phát tại Việt Nam từ năm 2014 đến nay cho thấy tỷ lệ lạm phát trung bình hàng năm của nước ta là khoảng 4%. Điều này có nghĩa là hàng năm, tiền bạn có trong ví hoặc tài khoản tiết kiệm sẽ mất đi khoảng 4% giá trị.
Lạm phát lối sống là gì?

Lạm Phát Lối Sống (Lifestyle Inflation) xảy ra khi bạn thường xuyên tăng chi tiêu cá nhân khi thu nhập tăng lên. Hãy cùng xem xét một ví dụ dễ hiểu hơn:
Giả sử bạn là một người làm văn phòng ở Hà Nội. Vào một ngày nọ, bạn nhận được một tăng lương đáng kể, từ 20 triệu lên 30 triệu đồng mỗi tháng. Thay vì tiết kiệm hoặc đầu tư một phần của tiền thêm này, bạn quyết định nâng cấp cuộc sống của mình. Bạn chuyển từ chung cư mini tư nhân sang căn hộ 1 phòng ngủ cao cấp với giá thuê tăng thêm 5 triệu đồng mỗi tháng. Bạn cũng thay đổi thói quen ăn uống và bắt đầu ăn tại các nhà hàng đắt tiền 1 cách thường xuyên hơn.

Trong tình huống này, bạn đang trải qua lạm phát lối sống. Dù thu nhập tăng lên, bạn không đầu tư hoặc tiết kiệm mà thay vào đó, bạn tăng chi tiêu lên 150%. Điều này dẫn đến việc áp lực tài chính không cần thiết và gặp khó khăn trong việc duy trì cuộc sống hiện tại.
Công thức tính tỷ lệ lạm phát lối sống

Phân biệt Lạm Phát và Lạm Phát Lối Sống

Lạm phát
là hiện tượng tăng giá hàng hóa và dịch vụ trong nền kinh tế, ảnh hưởng đến tiền tệ, tiết kiệm, và đầu tư
Lạm phát lối sống
là việc tăng chi tiêu cá nhân khi thu nhập tăng lên, thường đi kèm với tư tưởng “ưu tiên hiện tại hơn tương lai” và “hưởng thụ ngay lập tức”
Về cơ bản, lạm phát liên quan đến tình trạng tăng giá chung trong nền kinh tế, trong khi lạm phát lối sống liên quan đến thay đổi trong cách người dùng chi tiêu và quản lý tài chính cá nhân khi thu nhập của họ tăng lên.
Lạm phát lối sống có thể dẫn đến việc tiêu tiền không kiểm soát và áp lực tài chính không cần thiết
Lạm phát lối sống ảnh hưởng như thế nào đến cuộc sống của bạn?

Lạm phát lối sống, tuy có thể tạo ra cảm giác thoải mái ngắn hạn, nhưng nó cũng đi kèm với nhiều nhược điểm, đặc biệt là khi nó trở nên không kiểm soát và dẫn đến áp lực tài chính không cần thiết. Dưới đây là những ảnh hưởng của lạm phát lối sống đến tài chính và cuộc sống của bạn:
1. Thất thoát tài chính
Lạm phát lối sống thường dẫn đến việc tiêu tiền không kiểm soát và lãng phí. Bạn có thể dễ dàng thấy tiền của mình “bay đi” vào các chi tiêu không cần thiết, thay vì đầu tư hoặc tiết kiệm. Bạn có thể mất cơ hội đầu tư hoặc tiết kiệm tiền cho tương lai khi bạn chi tiêu quá nhiều vào các trải nghiệm ngắn hạn.
2. Áp Lực Tài Chính Không Cần Thiết
Khi bạn tạo ra các cam kết chi tiêu lớn hơn sau mỗi lần tăng thu nhập, ví dụ bạn được tăng lương và quyết định mua nhà mới bằng cách vay ngân hàng, nhưng thu nhập này chỉ tăng lên trong vài tháng thì lại giảm, và bạn lỡ vay tỷ lệ vay quá lớn, đến 50% thu nhập thì bạn dễ dàng bị rơi vào vòng xoáy của nợ nần và áp lực tài chính.
Bạn có thể cảm thấy cần phải duy trì một lối sống xa hoa và mua sắm nhiều hơn để thể hiện thành công cá nhân, dẫn đến việc tiêu tiền nhiều hơn so với khả năng tài chính thực sự của bạn.
3. Rủi Ro Tài Chính
Khi bạn không đầu tư hoặc tiết kiệm tiền, bạn đối diện với rủi ro tài chính lớn hơn. Bất kỳ sự thay đổi nào trong thu nhập hoặc chi tiêu có thể gây ra khó khăn tài chính và không có tiền tiết kiệm để đối phó với những tình huống khẩn cấp.
4. Không Duy Trì Được Cuộc Sống Hạnh Phúc Lâu Dài
Lạm phát lối sống có thể tạo ra cuộc sống hạnh phúc và thú vị khi mới bắt đầu, nhưng nó thường không bền vững. Bạn có thể cảm thấy hạnh phúc ngắn hạn từ việc tiêu tiền, nhưng thiếu sự an toàn tài chính và khả năng thỏa mãn các mục tiêu dài hạn có thể làm mất đi hạnh phúc thực sự.
5. Không đạt được mục tiêu tài chính
Lạm phát lối sống có thể làm cho việc đạt được các mục tiêu tài chính, như mua nhà, đầu tư cho giáo dục con cái, hay hưu trí, trở nên khó khăn hơn. Việc tiêu tiền không kiểm soát có thể làm mất đi khả năng tiết kiệm và đầu tư cho những mục tiêu này.
Tổng kết
- Lạm phát là hiện tượng tăng giá của hàng hóa và dịch vụ trong nền kinh tế, dẫn đến sự mất giá của tiền tệ và sự giảm sức mua của người tiêu dùng.
- Lạm phát lối sống xuất phát từ việc tăng chi tiêu cá nhân khi thu nhập tăng lên, thường đi kèm với tư tưởng yolo (You Only Live Once - Bạn chỉ sống một lần), hưởng thụ ngay lập tức và ưu tiên hiện tại hơn tương lai.
- Lạm phát lối sống có thể dẫn đến việc tiêu tiền không kiểm soát, thất thoát tài chính, áp lực tài chính không cần thiết, và thiếu khả năng đáp ứng mục tiêu tài chính dài hạn.
Duy trì một cuộc sống hạnh phúc và tài chính bền vững quan trọng hơn là ưu tiên hưởng thụ tại hiện tại. Để đối phó với lạm phát lối sống, bạn cần có kế hoạch tài chính, đầu tư thông minh, và biết cân nhắc giữa việc tiêu tiền cho trải nghiệm ngắn hạn và tiết kiệm cho mục tiêu dài hạn. Sự thấu hiểu về quản lý tài chính và khả năng kiểm soát chi tiêu là rất quan trọng để đảm bảo một tương lai tài chính ổn định và đáng mơ ước.
Note:
- Lạm phát có thể đáng sợ nếu nó đạt mức cao và không kiểm soát được. Tuy nhiên, lạm phát không phải lúc nào cũng đáng sợ. Mức độ lạm phát thấp và ổn định có thể có lợi cho nền kinh tế, và nó thường được kiểm soát bởi các biện pháp chính trị và tài chính. Việc hiểu và theo dõi lạm phát, cùng với việc quản lý tài chính cá nhân thông minh, có thể giúp bạn đối phó tốt hơn với tình huống này.
- Tương tự như vậy, lạm phát lối sống không phải lúc nào cũng xấu. Việc tăng chi tiêu cho tiêu dùng sẽ giúp nâng cao chất lượng cuộc sống, mang lại niềm vui và hạnh phúc cho bạn và gia đình, cải thiện sức khoẻ tinh thần. Nó chỉ đem lại tác động tiêu cực nếu bạn không biết quản lý nó một cách thông minh và không cân đối được giữa việc tiêu tiền cho trải nghiệm ngắn hạn và tiết kiệm cho mục tiêu dài hạn.
Mức lạm phát lối sống của mình đã có lúc từng lên tới 200-300% so với chi tiêu trước khi tăng thu nhập @@ nhưng mình không hề cảm thấy vui khi tiêu tiền nên sau đó mình đã điều chỉnh. Còn bạn thì sao? Bạn có đang lạm phát lối sống không và tỷ lệ là bao nhiêu?
Đọc thêm bài viết: Tips Đối Phó Với Lạm Phát Lối Sống